De kracht van kwetsbaarheid

Hoe verbinden op persoonlijk niveau teams weer enorm sterk kan maken

Ik wil met jullie een ervaring delen die mij diep geraakt heeft. Enige tijd geleden zat ik met een managementteam op de hei. Er waren in het team behoorlijk wat onderhuidse spanningen geslopen door een reorganisatie die zij samen geleid hadden. Hier was het een en ander in mis gegaan wat tot behoorlijk wat boosheid en afstand had geleid.

We zijn ’s avonds gestart met een kampvuurgesprek. We hebben elk teamlid gevraagd iets te delen uit heb persoonlijke leven wat voor hem of haar belangrijk is op dit moment. Vooraf zag niet iedereen het nut in van dit “softe gedoe” maar toch deed iedereen mee. Een voor een hebben ze hun verhaal verteld. Het waren persoonlijke verhalen, verhalen met emotie, verhalen waarin worstelingen met het leven werden gedeeld. Ondanks de gespannen sfeer in het begin hebben we samen tranen gevoeld en gelachen.

De volgende dag hebben we bijna helemaal (!) ingevuld met één werkvorm: Professioneel Roddelen. Hierin gaat een teamlid met de rug naar de groep zitten en de rest praat over hem of haar “alsof hij of zij er niet bij is”. Met vragen als: wat waardeer je in deze persoon, waar heb je last van en wat gun je hem of haar voor de toekomst? Tussendoor hebben we op basis van wat gezegd werd korte, intense gesprekken gevoerd om onderlinge spanningen uit te praten. Met als resultaat een team wat met veel plezier en zichtbaar ontspannen de borrel in ging.

Het effect werd de volgende dag (met een meer inhoudelijk programma) nog duidelijker: het inzichtelijk maken van de hoeveelheid werk en projecten verliep veel soepeler dan voorheen; het vertrouwen om elkaar te steunen in projecten was duidelijk toegenomen.

Werkzame ingrediënten

Simpele opdrachten als “vertel iets persoonlijks” en “deel hoe je iemand ervaart” kunnen grote onderhuidse spanningen weghalen. Belangrijk is om hierin te zorgen voor veiligheid en zelf het goede voorbeeld te geven. Hoe doe je dat?

Deel persoonlijke verhalen

Mensen gaan vaak uit verbinding doordat ze de ander niet meer als een heel mens, maar meer als een rol gaan zien. Rollen kunnen van alles zijn: De dwarse, de gemene, de afstandelijke, de drukke, de duiker, de pusher. Door het delen van persoonlijke verhalen en ervaringen, ga je elkaar weer als hele mensen ervaren met zowel negatieve en positieve kanten.

Creëer veiligheid

Van nature gaan we spannende gesprekken uit de weg. De een wat meer dan de ander, maar er zit iets ontwijkends in vele van ons. Als we de confrontatie te lang uit de weg gaan, worden onderhuidse spanningen alleen maar groter. Mensen helpen om zich uit te spreken helpt om de lucht te klaren. Daarvoor is veiligheid nodig.

We hebben tijdens de eerste opdracht gebruik gemaakt van regels uit de Check-in. Deze methode, waarin iedereen iets zegt en waarin je niet op elkaar reageert, zorgt voor deze veiligheid. Het maakt dat iedereen de ruimte krijgt om zich uit te spreken (op het moment dat voor hem of haar past) en dat de mensen met aandacht naar elkaar luisteren. Je sloopt als het ware tijdelijk de verbale interactie eruit. Tijdens de tweede opdracht doe je hetzelfde door de persoon zich om te laten draaien.

Uitspreken en luisteren zijn niet voor niets volgens Harvard hoogleraar Amy Edmondson de 2 meest belangrijke samenwerkingsvaardigheden van de toekomst:

De leider als eerste kwetsbaar

Teamleden stellen zich veel makkelijker kwetsbaar op als de leidinggevende figuur daarin voorgaat. Bij dit soort bijeenkomsten moet ik als teamcoach deze rol op mij nemen. Ik vond dit fenomeen ook terug in het onderzoek van Google naar succesfactoren binnen hun eigen teams. Wat je rol in teams ook is (teamleider, teamcoach of zelfs teamlid), als je wilt dat anderen zich kwetsbaar gaan opstellen zal je zelf het goeie voorbeeld moeten geven.

Waarom raakte mij dit nou zo?

Deze ervaring raakte mij zo omdat je hierin ervaart dat je allemaal mens bent. De Boeddhisten zeggen: Life is sufferring. Iedereen heeft worstelingen, angsten, onmacht. Maar iedereen heeft ook passies, dingen waar hij of zij van gaat stralen. Als je deze duistere kanten met elkaar deelt en erbij bent als mensen over dingen praten waarvan hun ogen echt gaan stralen, dan geeft dat een heel bijzonder gevoel. Voor mij zorgt het ervoor dat ikzelf meer ontspannen word over mijn eigen worstelingen. Door mijn onzekerheden te delen, en hierin steun te ervaren ben ik ’s avonds met een heel gelukkig gevoel naar huis gereden.

Wil je hier zelf mee aan de slag?

Het is zonde als we (teamcoaches) worden ingevlogen als het te laat is. Dat doe je met je eigen auto ook niet. Je blijft niet doorrijden totdat er een keer iets kapot gaat en je aan de kant van de weg stil staat. Je doet regelmatig een kleine en grote beurt om gedoe te voorkomen. Zo zou het ook in teams moeten gaan. Preventief onderhoud om grote problemen te voorkomen.

Steeds meer teamleiders en teamcoördinatoren maken gebruik van tools om teamontwikkeling onderdeel te maken van het dagelijkse proces. In vergaderingen, 1:1 momenten en tijdens teamdagen (die ze gewoon zelf leiden).

Wil jij hier zelf mee experimenten? Ga dan naar deze pagina en download gratis onze toolbox “Eerste hulp bij Teamontwikkeling” (in de rechter kolom van die pagina).

Succes met de ontwikkeling van je teams!
Thijs Rijnbergen