Cultuurverandering essentieel voor zelfsturende teams – Mensen in Bedrijf

Cultuurverandering is nodig als je gaat werken in zelfsturende teams

Cultuurverandering is essentieel als je wilt gaan werken in zelfsturende teams. Een cultuur waarin wendbaarheid en zelfstandigheid ontstaat, wordt gekenmerkt door mensen die uitdagingen en kansen zien en hier vanuit eigen beweging op inspringen. Dit vraagt, naast een structurele verandering, vooral een cultuurverandering. Mensen spreken zich uit, luisteren met aandacht naar elkaar en gaan spannende gesprekken onder elkaar niet uit de weg. Ze sparren stevig op de inhoud, tonen kwetsbaarheid en willen samen continu ontwikkelen. Ze onderhandelen over hun opdracht vanuit de organisatie en gaan door het vuur voor het resultaat. Ze trekken op tijd aan de bel als ze het niet halen en zijn niet bang om te experimenteren.

Mensen werken graag in organisaties waarin dit gedrag zichtbaar is. Voor organisaties is dit ook zeer wenselijk, aangezien dit gedrag zorgt voor goede resultaten en continuïteit in dienstverlening. Toch zien we deze gedragingen niet in elke organisatie zomaar ontstaan. Dus hoe creëer je een passende cultuurverandering?

De cruciale vraag is: Hoe ontwikkel en bestendig je een cultuur waarin mensen op deze manier met elkaar omgaan?

Hoe stimuleer je een cultuur van zelfsturing?

Op Pesach mag er geen gerezen voedsel gegeten worden en sterker nog: er mag geen kruimeltje brood of meel meer in huis gevonden worden. Dat betekent boenen, schrobben, stofzuigen. ‘Er wordt geen brood gegeten omdat het feest bedoeld is om de herinnering op te roepen aan de uittocht uit Egypte. Het Joodse volk leefde als slaven in Egypte. Mozes leidde het volk in opdracht van god door de woestijn naar het beloofde land. Het vol moest haastig vertrekken. Er was geen tijd om brood te bakken. In plaats daarvan werden er haastig staand matzes gegeten; platte koeken van ongezuurd, ongerezen deeg.

Pesach begint met sederavond. ‘Seder’ betekent orde of volgorde. Volgens een vaste volgorde en strikt ritueel wordt het verhaal van de slavernij in Egypte en de uittocht verteld. Op tafel staat de sederschotel: een schaal met verschillende gerechten: matzes, een bot van een lam, een gekookt en daarna gebraden ei, bittere kruiden (maror), maar ook zoet (charoset). De maror staat symbool voor de onderdrukking van de Joden in Egypte, de matzes voor het feit dat ze overhaast uit Egypte moesten vertrekken, zonder tĳd om het brood te laten rĳzen. Op de sederavond wordt uit de Haggada gelezen, een boekje over de gebeurtenissen voor en tĳdens de uittocht, met uitleg voor kinderen en volwassenen. De aandacht van de kinderen wordt vastgehouden door enkele bĳzondere gebruiken en momenten.

Op de sederavond stelt het jongste kind vragen over de gebruiken aan de oudste van het gezin: ‘Waarom eten wĳ matze? Waarom zitten wij niet rechtop? Waarom eten we bittere kruiden? Via dit ritueel en met deze symbolen en verhalen worden de culturele waarden van de Joodste cultuur bekrachtigd en overgedragen.

Cultuur zit in ons gedrag, in aannames en fysieke omgeving, omgangsnormen en waarden. cultuurverandering ontstaat door inzet van beelden en verhalen, cultuurverandering wordt ingezet vanuit voorbeeldgedrag van belangrijke mensen (het opperhoofd, informele leiders) en cultuurverandering wordt bestendigd in symbolen en rituelen.

Er zijn een aantal interventies die je in kunt zetten om cultuur te beïnvloeden:

Rituelen. Organiseer bijeenkomsten met de symboliek die het oude eren, het nieuwe inleiden en het gewenste bestendigen. Denk in organisaties aan het samen benoemen waar je trots op bent en hier bij de nieuwjaarsborrel op proosten. Het overdragen van “het stokje” (een fysieke tak) vanuit het management aan de medewerkers (en deze tak dan in de centrale hal ophangen waarmee hij van iedereen is).
Voorbeeldgedrag van invloedrijke mensen (directie, teamtrekkers, coördinatoren). Leef wat je van je mensen verwacht (wees proactief, experimenteer, spreek je uit en spreek aan, luister, neem leiding én laat je leiden).
Stimuleer kampvuurgesprekken. Stimuleer dat mensen elkaar ontmoeten en de tijd nemen gesprekken met elkaar te voeren over de beleving, uitdagingen en successen in de verandering. Breng coördinatoren met elkaar in gesprek, verbindt teamtrekkers aan informele leiders en laat ze maandelijks ervaringen delen, ga zelf actief gesprekken aan bij de koffiehoek over de verandering. Kortom: Neem de tijd en ontmoet elkaar los van de inhoudelijke business.
Bekrachtigende symbolen en verhalen gebruiken. Deel filmpjes, blogs, artikelen etc die het gewenste gedrag in essentie laten zien. Hiermee inspireer je, vertel je wat wenselijk is en geef je een taal om met elkaar te praten. Denk ook bijvoorbeeld aan het in het leven roepen van een bokaal voor ‘het meest zelfsturende team van dit kwartaal’ waarmee gewenst gedrag beloond wordt.

Vraag ons gratis inspiratieboekje Lessen in Zelfsturing aan!

In dit inspiratieboekje delen wij onze zoektocht van de afgelopen 3 jaar met jou. Onze zoektocht naar wat werkt, welke acties, structuren en tools succesvol blijken voor zelforganisatie.

In dit inspiratieboekje vind je:
– tips voor HR professionals en management;
– tips voor zelfsturende teams;
– interviews en succesverhalen.

Wij gebruiken jouw informatie om je ons boekje te sturen en je over zelforganisatie te inspireren.

“Heb je boek over zelfsturing gelezen, erg leuk en vol met inzichten.
Dank voor het beschikbaar maken!”
Anton-Pieter van Logtestijn (jurist, teamleider en coach bij Symbius).